Những ngày đầu mới thành lập, cơ sở chính trị chủ yếu là lực lượng quân sự gồm nhiều đơn vị đống quân làm nhiệm vụ bảo vệ an ninh chính trị, bảo vệ chủ quyền quốc gia ở đảo tiền tiêu; vì vậy, việc hình thành, xây dựng hệ thống chính trị đầy đủ, hoàn chỉnh nhưng mang tính đặc thù cao, lãnh đạo quân dân Cồn Cỏ vượt qua khó khăn, thách thức để hoàn thành các mục tiêu nhiệm vụ mà Đại hội Đảng bộ đề ra là yêu cầu bức thiết đối với huyện. Do đó, ngay sau khi thành lập huyện, Ban chấp hành lâm thời của Đảng bộ được chỉ định gồm 6 đồng chí, Đảng bộ có 2 tổ chức Đảng trực thuộc với 22 đảng viên. Quá trình củng cố và kiện toàn đến nay Đảng bộ huyện có 8 Chi - Đảng bộ trực thuộc với hơn 130 đảng viên. Các cơ quan đơn vị trực thuộc huyện đều có tổ chức cơ sở Đảng để lãnh đạo nhiệm vụ chính trị của đơn vị mình. 
Việc bồi dưỡng lý luận chính trị, nâng cao nhận thức chính trị, nắm vững chủ trương chính sách của Đảng, của cán bộ, đảng viên luôn được huyện quan tâm. Các nghị quyết, kết của của Đảng đều được Huyện ủy tổ chức báo cáo, quán triệt cho 100% cán bộ, đảng viên và đoàn viên thanh niên. Ngoài ra, chỉ đạo các Chi - Đảng bộ trực thuộc tổ chức học tập, sinh hoạt để cán bộ, đảng viên nắm vững thêm.
Công tác tổ chức, cán bộ, xây dựng tổ chức cơ sở đảng, phát triển đảng viên được quan tâm, Huyện ủy mở các lớp cảm tình Đảng cho đối tượng là đoàn viên ưu tú thuộc lực lượng vũ trang, công nhân viên chức các cơ quan đơn vị trên đảo; Nhờ đó tạo nguồn để các cơ sở Đảng phát triển đảng viên đạt chỉ tiêu đề ra hàng năm là 13 - 15 đảng viên mới. Kỷ luật, kỷ cương của Đảng từng bước được chuẩn hóa, siết chặt; sinh hoạt chi bộ có nhiều đổi mới, chất lượng chi bộ ngày càng được nâng cao. Công tác thi đua, khen thưởng tổ chức cơ sở đảng, đảng viên được thực hiện kịp thời, chặt chẽ, đúng quy định, đúng đối tượng. Công tác bảo vệ chính trị nội bộ được quan tâm, coi trọng và đạt những kết quả thiết thực.
Chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên được nâng lên, dù trong điều kiện huyện còn khó khăn về nhân lực, biên chế ít nhưng Ban Thường vụ huyện ủy, UBND huyện vẫn tạo điều kiện để cán bộ trong diện quy hoạch tham gia các lớp đào tạo lý luận chính trị và chuyên môn. Qua 18 năm đã cử đi đào tạo cao cấp chính trị 12 đ/c, trung câp chính trị: 06 đồng chí, hàng chục cán bộ đào tạo chuyên môn nghiệp vụ, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng đối tượng 2, 3. Nhờ đó đội ngũ cán bộ trẻ chuẩn hóa trình độ, có khả năng đảm đương trọng trách khi được giao phó. Qua rèn luyện, bồi dưỡng đã bổ nhiệm 13 cán bộ vào chức trách trưởng, phó phòng ban, là lực lượng trẻ kế tục đảm nhiệm các cương vị quan trọng của huyện nhiệm kỳ kế tiếp.
Công tác kiểm tra, giám sát được thường xuyên chú trọng lãnh đạo, thông qua kiểm tra, giám sát định kỳ, chuyên đề cấp ủy các TCCS Đảng nắm chắc tình hình đảng viên, từ đó kịp thời xử lý những vướng mắc nảy sinh, giải quyết thấu đáo các kiến nghị, đề xuất. Nhờ đó tình hình tư tưởng của cán bộ, đảng viên ổn định, phấn khởi thi đua thực hiện tốt nhiệm vụ đề ra, số đảng viên vi phạm kỷ luật thấp. 
Đối với với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh: các cấp ủy đảng từ huyện đến cơ sở đã căn cứ vào Kế hoạch, hướng dẫn của cấp trên xây dựng kế hoạch, chương trình cụ thể, triển khai thực hiện sát hợp với tình hình và điều kiện đặc thù của cơ quan, đơn vị mình. Các cấp ủy Đảng đã chỉ đạo rà soát bổ sung các chuẩn mực đạo đức theo Bác cho phù hợp với điều kiện thực tế, đặc điểm của từng chi bộ, cơ quan, đơn vị. Hàng năm, Ban thường vụ huyện ủy triển khai, quán triệt các chuyên đề cho toàn thể cán bộ, đảng viên trong toàn Đảng bộ; cấp ủy các TCCS Đảng làm tốt việc đưa nội dung học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào sinh hoạt Chi bộ định kỳ gắn với thực hiện Nghị quyết TW4 khóa XI, khóa XII. 
Mặt trận và các đoàn thể được Ban Thường vụ huyện ủy quan tâm lãnh đạo. Ngay sau ngày thành lập huyện, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam huyện được thành lập. Trải qua 3 kỳ đại hội Mặt trận huyện đã ổn định tổ chức, hoạt động đi vào nề nếp, có đóng góp quan trọng vào việc vận động cán bộ, nhân dân và lực lượng vũ trang thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị ở địa phương. Đoàn thanh niên lực lượng chính tại đảo dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ huyện đã thể hiện rõ vai trò nòng cốt, đi đầu trong các cuộc phát động, các phong trào thi đua tại huyện giành nhiều thành tích trong quá trình xây dựng đảo. 

Điều đáng nói là tuy thực hiện nhiệm vụ không giống nhau, nhiều đơn vị Trung ương, các tỉnh đóng chân trên địa bàn nhưng việc gắn tình cảm cộng đồng trách nhiệm rất cao. Việc đoàn kết đó không chỉ là tình cảm quân dân, tình đồng chí, đồng đội mà cao hơn nữa là việc thống nhất trong ý chí và hành động để thực hiện mục tiêu chung: giữ vững chủ quyền biên giới quốc gia, giữ vững sự ổn định chính trị, xã hội, tạo môi trường thân thiện, yên lành. 
Kỷ niệm 18 năm ngày thành lập huyện đảo Cồn Cỏ (01/10/2004 – 01/10/2022, 92 năm ngày truyền thống các Ban Đảng và Văn phòng cấp ủy, cán bộ đảng viên, quân và dân trên đảo tiếp tục kế thừa và phát huy truyền thống, quyết tâm xây dựng đảng bộ huyện trong sạch, vững mạnh, xây dựng huyện đảo Cồn Cỏ giàu đẹp, là điểm đến của du khách gần xa.

Tác giả: Lê Tài