Điều lệ Đảng tháng 10-1930 ghi rõ: “Trách nhiệm của đảng viên và các đảng bộ là giữ theo kỷ luật của Đảng một cách rất nghiêm khắc”. Để đáp ứng yêu cầu của công tác xây dựng Đảng trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, ngày 16-10-1948, tại Chiến khu Việt Bắc, Ban Thường vụ Trung ương Đảng ra Quyết nghị thành lập Ban Kiểm tra Trung ương, Quyết nghị nêu rõ: “...Trung ương quyết định thành lập Ban kiểm tra đi xuống các khu xét xem chủ trương của Đảng có được thi hành và có sát đúng không, đồng thời xem xét sự thi hành kỷ luật trong Đảng để thu thập kinh nghiệm giúp Trung ương bổ khuyết chính sách của Đảng…”. Ban Kiểm tra Trung ương đầu tiên do đồng chí Trần Đăng Ninh, Ủy viên Trung ương Đảng làm Trưởng ban; nơi làm việc tại đồi Pụ Miếu, xóm Phủng Hiển, xã Điềm Mặc, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên. Sau này, Thường vụ Bộ Chính trị khóa VIII quyết định lấy ngày 16-10-1948 là Ngày truyền thống của Ngành Kiểm tra Đảng.
Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ II (tháng 2-1951), Ban Chấp hành Trung ương quyết nghị hợp nhất Ban Kiểm tra Trung ương và Ban Thanh tra của Chính phủ. Đồng chí Hồ Tùng Mậu, Trưởng Ban Kiểm tra Trung ương kiêm chức Tổng Thanh tra Chính phủ. Tháng 4-1956, đồng chí Nguyễn Lương Bằng được cử làm Trưởng ban Kiểm tra Trung ương kiêm Tổng Thanh tra Chính phủ. Đến Hội nghị Trung ương 10 khóa II (tháng 3-1957), căn cứ vào tình hình thực tế, Trung ương quyết định tách riêng Ban Kiểm tra Trung ương Đảng và Ban Thanh tra Chính phủ. Ngày 6-3-1956, Bộ Chính trị khoá II ban hành Nghị quyết về tăng cường lãnh đạo công tác kiểm tra và kiện toàn tổ chức ban kiểm tra các cấp.. Từ đó, ban kiểm tra các khu ủy, tỉnh ủy, thành ủy được thành lập. Đến cuối nhiệm kỳ Đại hội II, ban kiểm tra đã được thành lập từ Trung ương đến cấp khu và cấp tỉnh, thành phố.Điều lệ Đảng thông qua tại Đại hội Đảng lần thứ III (tháng 9-1960), quy định: “Ban Chấp hành Trung ương, các ban chấp hành khu tự trị, tỉnh, thành phố trực thuộc, huyện, quận, thị, thành phố và khu phố (thuộc thành phố trực thuộc) cử ra UBKT của cấp mình gồm một số uỷ viên trong ban chấp hành. Ngoài ra, có thể cử một số uỷ viên ngoài ban chấp hành”. Cũng từ đây, ban kiểm tra các cấp đổi tên thành UBKT và do cấp uỷ cùng cấp bầu ra. Do đặc điểm lịch sử lúc đó, ở miền Bắc, tính từ Vĩnh Linh trở ra, UBKT mới được thành lập đến cấp quận, huyện và tương đương ở 31 tỉnh, thành phố và 7 đảng bộ trực thuộc Trung ương. Tại miền Nam, ngày 14-8-1969, Trung ương Cục miền Nam ban hành nghị quyết thành lập ban kiểm tra các cấp. Ban Kiểm tra Trung ương Cục được thành lập gồm 3 đồng chí, do đồng chí Phan Văn Đáng (tức Hai Văn), Phó Bí thư Trung ương Cục làm Trưởng Ban; nơi làm việc tại xã Tân Lập, huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh. Tại Khu V, tháng 3-1970, Hội nghị lần thứ 10 Khu ủy Khu V ra quyết nghị thành lập ban kiểm tra cấp khu và cấp tỉnh. Từ sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ V (tháng 3-1982), UBKT được thành lập thành hệ thống đồng bộ từ Trung ương đến cơ sở.
Vượt lên mọi khó khăn, gian khổ, ác liệt trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ, uỷ ban kiểm tra các cấp ở cả hai miền Nam - Bắc đã bám sát nhiệm vụ cách mạng và công tác xây dựng Đảng, lập nhiều thành tích, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, giữ vững kỷ cương, kỷ luật, đoàn kết, thống nhất trong Đảng, cùng toàn dân, toàn quân ta chiến đấu, hoàn thành sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. 
Trong những năm qua, cấp ủy và UBKT các cấp trên địa bàn huyện đảo Cồn Cỏ đã bám sát mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ chính trị, công tác xây dựng Đảng để lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng; Chủ động xây dựng chương trình, kế hoạch kiểm tra, giám sát và tổ chức triển khai, thực hiện toàn diện các nhiệm vụ do Điều lệ Đảng quy định; tham mưu xây dựng các Quy chế phối hợp giữa Ủy ban Kiểm tra Huyện ủy với các cơ quan, đơn vị trong thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII, XIII) về xây dựng Đảng, Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị; tăng cường kỷ luật, kỷ cương của Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, ngăn chặn tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong cán bộ, đảng viên.
Kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống ngành Kiểm tra của Đảng (16/10/1948 – 16/10/2023), Uỷ ban kiểm tra, cán bộ làm công tác kiểm tra, giám sát trên đảo đã và đang tiếp tục thực hiện tốt các phong trào thi đua gắn với thực hiện toàn diện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, nỗ lực hoàn thành xuất sắc các chỉ tiêu, nhiệm vụ theo kế hoạch đề ra, góp phần vun đắp và tô thắm truyền thống vẻ vang của Ngành Kiểm tra Đảng, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng của Đảng bộ huyện đã đề ra./.