Từ ngày 14 đến ngày 31/10/1930, dưới sự chủ trì của đồng chí Trần Phú, Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng, hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lâm thời lần thứ nhất được tiến hành tại Hương Cảng (Trung Quốc). Tại hội nghị này, Bộ Tổ chức kiêm Giao thông - tiền thân của Ban Tổ chức Trung ương Đảng được hình thành; đây chính là dấu mốc quan trọng đánh dấu sự ra đời của ngành Tổ chức xây dựng Đảng, với ý nghĩa lịch sử đó, ngày 14/10 hằng năm được lấy là ngày truyền thống Ngành Tổ chức xây dựng Đảng. Ngay từ những ngày đầu thành lập, dưới sự lãnh đạo của đồng chí Nguyễn Ái Quốc, Đảng ta đã nhận thức được tầm quan trọng của công tác tổ chức xây dựng Đảng, là một bộ phận chủ yếu hợp thành và có tính chất quyết định thắng lợi trong toàn bộ sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc. Các thế hệ làm công tác tổ chức của Đảng đã được Đảng trực tiếp lãnh đạo, dìu dắt, đào tạo và xây dựng, trang bị về mục tiêu lý tưởng, về nhân sinh quan của người cộng sản. Điều đó đã tạo nên sức sống mãnh liệt giúp cho những người làm công tác tổ chức dù ở hoàn cảnh khó khăn nào cũng vượt qua, luôn đứng vững trên vị trí của mình, phấn đấu làm tròn trách nhiệm là cơ quan tham mưu góp phần giúp cấp ủy các cấp xây dựng Đảng vững mạnh trên cả 3 mặt: chính trị, tư tưởng và tổ chức. 
Tại Hội nghị lần thứ nhất, Ban Chấp hành Trung ương Đảng cũng đã thông qua Án nghị quyết về công nhân vận động, nông dân vận động, Cộng sản thanh niên vận động, quân đội vận động và Hội phản đế đồng minh. Từ đây, hệ thống ban chuyên môn về các giới vận động ra đời, đáp ứng yêu cầu tổ chức, tập hợp lực lượng cách mạng, giáo dục, vận động quần chúng, coi đây là một nhân tố góp phần quyết định thắng lợi của cách mạng nước nhà. Ngày 15/10/1949, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết bài báo “Dân vận” đăng trên báo Sự thật. Từ những sự kiện đó, Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá VIII) đã quyết định lấy ngày 15/10/1930 làm ngày truyền thống công tác Dân vận của Đảng. Trải qua các thời kỳ cách mạng, Đảng ta luôn chú trọng công tác dân vận nhằm đoàn kết, tập hợp, tuyên truyền, vận động quần chúng thành lực lượng đông đảo, tham gia các phong trào cách mạng. Đến nay, hệ thống dân vận trong cả nước đã từng bước được kiện toàn đồng bộ, tăng cường cả về số lượng và nâng cao chất lượng, đáp ứng nhu cầu công tác dân vận của Đảng trong thời kỳ mới.
Cũng tại Hội nghị lần thứ nhất, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã quyết định thành lập các bộ phận chuyên môn giúp việc Trung ương Đảng - Tiền thân của Văn phòng cấp ủy sau này. Suốt nửa tháng diễn ra hội nghị, mọi công việc của hội nghị đều được bộ phận giúp việc chuẩn bị chu đáo, được bảo vệ an toàn và bảo mật. Hội nghị đã thành công tốt đẹp về mọi mặt, hoàn thành nhiều nội dung quan trọng, đặt nền móng cho hoạt động của Đảng những năm tiếp theo. Đây chính là dấu mốc, là những trang sử đầu tiên viết về hoạt động Văn phòng của Trung ương Đảng. Tháng 5/1947, Văn phòng Trung ương Đảng chính thức được thành lập tại xã Quảng Nạp, huyện Định Hóa (Thái Nguyên). Năm 1948, Văn phòng Trung ương Đảng tiếp tục được củng cố và tăng cường tổ chức, bộ máy, cán bộ, đi sâu hơn vào chuyên môn nghiệp vụ và hướng dẫn thực hiện đến các địa phương trong cả nước. Văn phòng Trung ương Đảng đã không ngừng trưởng thành và có những đóng góp tích cực vào sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc. Ghi nhận những thành tích đó, ngày 29/01/2002, Ban Bí thư Trung ương Đảng ra thông báo quyết định lấy ngày 18/10/1930 là ngày truyền thống của Văn phòng Trung ương Đảng, đồng thời là Ngày truyền thống của Văn phòng cấp ủy Đảng.
Từ ngày thành lập Đảng (03/02/1930) đến năm 1948, công tác Kiểm tra của Đảng được trung ương và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm theo dõi, trực tiếp chỉ đạo công tác kiểm tra của Đảng nhưng chưa phân công cán bộ theo dõi và thành lập bộ máy kiểm tra chuyên trách, nhiệm vụ này do các cấp ủy và các tổ chức Đảng thực hiện. Cuối năm 1948, do yêu cầu nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng, quy mô và tổ chức hoạt động của Đảng, ngày 16/10/1948, Ban Thường vụ Trung ương Đảng (khóa I) đã ban hành Quyết Nghị số 29-NQ/TW thành lập Ban Kiểm tra Trung ương, cơ quan kiểm tra chuyên trách đầu tiên của Đảng, sau đó là Ban Kiểm tra của cấp ủy (nay là UBKT) được thành lập từ trung ương đến cơ sở. Phát huy truyền thống của ngành, Ủy ban Kiểm tra các cấp và đội ngũ cán bộ làm công tác kiểm tra của Đảng đã vượt qua mọi khó khăn, thử thách, kiên định lập trường, quan điểm của Đảng; không ngừng rèn luyện, phấn đấu trưởng thành, phục vụ đắc lực nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng.
Dù ra đời trong những hoàn cảnh khác nhau, với những giai đoạn và mốc son lịch sử riêng biệt; song tựu chung lại, quá trình hình thành và phát triển các bộ phận tham mưu, giúp việc của Đảng hoàn toàn là một khối vận động thống nhất, không thể tách rời, gắn liền với quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của Trung ương Đảng đối với cách mạng Việt Nam. Trải qua quá trình hình thành, xây dựng và trưởng thành, công tác tổ chức, dân vận, kiểm tra, giám sát của Đảng và văn phòng cấp ủy không ngừng được củng cố và phát triển, hệ thống các ban Đảng và đội ngũ cán bộ làm công tác Đảng từ trung ương đến địa phương ngày càng trưởng thành, đúc kết được những bài học quý báu từ thực tiễn của công tác xây dựng Đảng, góp phần to lớn vào những thắng lợi vẻ vang trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân tộc.

Huyện đảo Cồn Cỏ, đơn vị hành chính thứ 10 của tỉnh Quảng Trị được thành lập theo Nghị định 174/2004/NĐ-CP ngày 01/10/2004 của Chính phủ. Do mới được thành lập, tổ chức bộ máy gọn, các cơ quan tham mưu, giúp việc cấp uỷ có 02 Ban là Ban Xây dựng Đảng, UBKT Huyện uỷ và Văn phòng cấp uỷ (do Văn phòng HĐND & UBND huyện kiêm nhiệm). 
Ban Xây dựng Đảng Huyện uỷ đảo Cồn Cỏ: Ngày 29/3/2005, tại Hội nghị BCH lâm thời huyện đảo Cồn Cỏ lần thứ nhất đã thống nhất chủ trương ban hành quyết định thành lập Ban Xây dựng Đảng - Chính quyền với chức năng tham mưu, giúp việc Huyện ủy, UBND huyện về công tác xây dựng hệ thống chính trị gồm: Công tác tổ chức bộ máy cán bộ, công tác Kiểm tra, công tác Tuyên giáo, công tác Dân vận. Đến ngày 01/7/2009, BCH Đảng bộ huyện thống nhất ban hành quyết định đổi tên Ban Xây dựng Đảng - Chính quyền thành Ban xây dựng Đảng trực thuộc Huyện uỷ đảo Cồn Cỏ với chức năng, nhiệm vụ tham mưu cho BCH Đảng bộ huyện về công tác Tổ chức, cán bộ, đảng viên, công tác Tuyên giáo, công tác Kiểm tra, công tác Dân vận của huyện đảo; đồng thời đảm nhận chức năng quản lý, tham mưu về công tác Tổ chức, cán bộ khối Nhà nước. 
Uỷ ban kiểm tra Huyện uỷ: Đại hội Đảng bộ huyện đảo Cồn Cỏ lần thứ I nhiệm kỳ 2005 - 2010 ngày 15/10/2005 đã bầu UBKT Huyện uỷ gồm 03 đồng chí. Ngày 21/10/2005, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Quảng trị đã ban hành quyết định chuẩn y UBKT Huyện uỷ nhiệm kỳ 2005 - 2010. Từ đây, công tác kiểm tra Đảng của Đảng bộ huyện đảo Cồn Cỏ có bước phát triển mới, cùng với Ban Xây dựng Đảng và Văn phòng Huyện uỷ, làm Đảng bộ huyện mạnh hơn, góp phần quan trọng trong công tác xây dựng đảng bộ ngày càng trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu công tác xây dựng Đảng trong toàn Đảng bộ trong tình hình mới. 
Văn phòng Huyện uỷ: ngày 18/01/2005, UBND tỉnh Quảng Trị ký Quyết định số 121/2005/QĐ-UBND thành lập Văn phòng HĐND & UBND huyện đảo Cồn Cỏ; đồng thời kiêm chức năng, nhiệm vụ của Văn phòng cấp uỷ. Cùng với sự phát triển chung của huyện đảo, vai trò, vị trí lãnh đạo của Đảng bộ huyện ngày càng được tăng cường và mở rộng, chức năng của Văn phòng cũng ngày càng được hoàn thiện. Văn phòng không ngừng trưởng thành, ngày càng thực hiện tốt hơn hai chức năng quan trọng là tham mưu, tổng hợp và giúp việc Huyện uỷ mà trực tiếp là Ban Thường vụ và Thường trực Huyện uỷ tổ chức điều hành công việc lãnh đạo của Đảng bộ, là trung tâm thông tin tổng hợp phục vụ hoạt động của Huyện uỷ.
Kỷ niệm 90 năm Ngày truyền thống các ban Đảng, Văn phòng cấp ủy và 72 năm ngày thành lập ngành Kiểm tra của Đảng, là dịp để mỗi cán bộ, công chức đang công tác trong các ngành xây dựng Đảng trên đảo tự hào và tiếp tục phát huy truyền thống lịch sử quý báu trong thời gian qua, củng cố và tăng cường niềm tin vào mục tiêu lý tưởng, nền tảng tư tưởng của Đảng; tiếp tục nỗ lực phấn đấu, thực hiện tốt chức năng tham mưu giúp cấp uỷ lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện các mặt công tác, xây dựng Đảng bộ ngày càng trong sạch, vững mạnh; đoàn kết ra sức thi đua, phấn đấu thực hiện thắng lợi mục tiêu nhiệm vụ chính trị năm 2020 và góp phần hoàn thành các mục tiêu mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ IV nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã đề ra.